Parkinsonisme-syndroom is een verzamelnaam voor een aantal aandoeningen die vergelijkbare symptomen als parkinson veroorzaken, maar een andere oorzaak kennen.

Parkinsonisme veroorzaakt door medicatie

Bij ongeveer zeven procent van de patiënten met parkinsonisme is deze aandoening het gevolg van medicatiegebruik. Vooraf bestaande parkinsonismen kunnen door dezelfde medicatie nog verergeren. De aandoening wordt vooral geassocieerd met twee groepen medicatie: antipsychotica en braakwerende middelen.

Antipsychotica

Bijna alle antipsychotica kunnen parkinsonisme veroorzaken of verergeren. Deze middelen worden voornamelijk gebruikt om psychoses te behandelen, hallucinaties te onderdrukken en geagiteerde patiënten te kalmeren. Het gebruik van deze medicaties moet zeer strikt opgevolgd worden om onnodig of foutief gebruik tegen te gaan en de bijeffecten onder controle te houden.

Braakwerende middelen

Braakwerende middelen met als effectief bestanddeel metoclopramide of alizapride kunnen aanleiding geven tot parkinsonisme. Vandaar dat personen die deze symptomen vertonen beter af zijn met een braakwerend middel op basis van domperidone.

De door medicatie veroorzaakte parkinsonismen verdwijnen meestal weer bij het stopzetten van de medicatie. Als de medicatie die dit syndroom veroorzaakt noodzakelijk is voor behandeling van een andere aandoening, kan een gelijkwaardig product soms helpen. Uitzonderlijk dient de medicatie verder genomen te worden en is een symptomatische behandeling van deze bijwerkingen noodzakelijk.

Parkinsonisme veroorzaakt door toxines

Ook toxines kunnen aan de basis liggen van een parkinsonisme-syndroom, maar dit verband is niet gemakkelijk aantoonbaar. Daarnaast is de toxine vaak niet de enige factor die tot de parkinsonismen leidt. Wel werden er regelmatig parkinsonismen vastgesteld bij blootstelling van de patiënt aan koolstofmonoxide, cyanide, mangaan en MPTP.

Vasculair parkinsonisme

Hier is het parkinsonisme toe te schrijven aan stoornissen van de hersendoorbloeding met kleine en soms wat grotere herseninfarcten tot gevolg. De kenmerkende bewegingsstoornissen, korte stapjes, rusttremor, spierstijfheid en problemen met het evenwicht treden bij deze personen vaak vroeger op dan bij iemand met parkinson. Anti-parkinsonmedicatie zoals levodopa heeft bij vasculair parkinsonisme ook veel minder effect. De vele herseninfarcten leiden ook vaker tot mentale stoornissen.

Ook een opeenstapeling van kleinere hersentrauma’s kan tot vasculair parkinsonisme leiden. Dit soort posttraumatische parkinson komt regelmatig voor bij boksers. Een bekend voorbeeld daarvan is Muhammad Ali.