Klachten en symptomen in de tweede fase
In de tweede fase lijken de symptomen soms exponentieel toe te nemen. Vooral de hoeveelheid aan symptomen valt op. Al moeten we hier wel nuanceren dat niemand plots alle symptomen vertoont en dat de symptomen zelf meestal ook niet extreem snel evolueren. Vanaf nu vallen de symptomen wel harder op, want ze vragen best wat van de persoon met parkinson zijn aandacht en zijn niet zo makkelijk meer weg te steken.
Het meest opvallende symptoom in deze fase is de vermoeidheid. Het denkvermogen vertraagt, er treden al eens aandachts- en geheugenproblemen op. Het volgen van gesprekken verloopt moeizamer en de eigen toevoegingen nemen af door woordvindingsproblemen en een trager spreekritme.
Om vlot te communiceren moeten de ademhalingsspieren, stembanden en de mond- en kaakspieren goed gecoördineerd werken. Dat vraagt dus best wat aandacht van de persoon met parkinson en maakt ook deze interactie tot een inspanning.
In deze fase is het wel belangrijk om het onderscheid te kunnen maken tussen veranderingen die aan parkinson te wijten zijn en veranderingen die samenhangen met ouder worden in het algemeen. Met het ouder worden gaan de mentale en motorische capaciteiten immers ook weleens achteruit, alle verjongingskuren ten spijt.
Spraak- en slikproblemen
Op termijn wordt verstaanbaar spreken vaak een probleem: hun stem klinkt zacht of hees, ze mompelen of spreken monotoon en trager.
Ook eten en drinken worden handelingen om bij na te denken. Zo kan een persoon met parkinson zich vlugger verslikken bij het innemen van voeding of drank, of bij het doorslikken van speeksel. Het risico op het oplopen van een longontsteking ten gevolge van het verslikken wordt in bepaalde omstandigheden zeer realistisch, vooral in de latere fasen van de ziekte, als de patiënt ernstig verzwakt is.
Uit onderzoek is gebleken dat personen met de ziekte van Parkinson vaker gaatjes en tandplak vertonen. Aan de basis hiervan liggen een verandering in eetpatroon, mondverzorging door parkinsonsymptomen (rigiditeit, bewegingstraagheid, tremor en/of verandering in speekselsamenstelling). Een trimestrieel tandartsbezoek is daarom aan te raden.
Motorische problemen
In de tweede fase ervaren de personen met parkinson een toenemende traagheid en stijfheid. De opvangreacties vertragen en dubbeltaken worden moeilijker. Er ontwikkelt zich een onzekerheid en angst voor vallen die men probeert te controleren door trager te handelen of die voor zoveel stress zorgt dat men letterlijk ter plekke bevriest (freezing). Personen met parkinson kunnen een plotse verstarring ervaren (off) na een moment van vrij bewegen (on). Naarmate de ziekte evolueert treedt er voornamelijk in een off-periode vaker freezing op.
Bij een groot aantal patiënten krijgt de fijne motoriek een knauw en/of speelt er steeds vaker een tremor op. Het aan- en uitkleden verloopt hierdoor vaak moeilijk. Een hemd heeft plots onmogelijke knopen, zo lees je in deze praktische gids van Miet De Letter, Tom Steeland en Patrick Santens: Het hemd met de onmogelijke knopen, 2018.
Slaapproblemen
Niet alleen de constante bewuste controle van iedere beweging is zeer vermoeiend, er kunnen daarnaast ook slaapproblemen optreden ten gevolge van de ziekte of als bijwerking van de dopaminerge medicatie. Een verminderde slaap leidt op zijn beurt vaak tot concentratiestoornissen en cognitieve problemen.
Een aantal mensen met parkinson krijgt in deze periode soms last van een REM-slaapgedragsstoornis waarbij hevige en angstige dromen rond ‘verdedigen’ en ‘vechten’ gepaard gaan met boksen, roepen en slaan. Een bezoek aan de arts is in dit geval ten zeerste aan te raden, in de eerste plaats voor de persoon met parkinson, daarnaast ook voor de partner die in de ‘slagzone’ ligt.
Psychische problemen
Stemmingsstoornissen en depressie, verwardheid en psychotische stoornissen zijn in deze fase nog weinig frequent, maar een zeldzame keer kunnen ze optreden. Toch wordt het ook emotioneel in deze periode al eens wat moeilijker. De persoon met parkinson kan niet zo goed meer om met al de veranderingen en de flexibiliteit in gedrag neemt af. Dit kan voor problemen met de omgeving zorgen, die de nood aan stabiliteit voor koppigheid aanziet. Goede communicatie is dus ook hier weer erg belangrijk, al verloopt het gesprek in fase twee soms al wat trager.
Een ander element dat tot relationele spanningen kan leiden is een bijwerking van dopaminerge medicatie: het opspelen van impulscontroleproblemen zoals koopgedrag, gokgedrag, internetverslaving, seksuele ontremming. Deze bijwerking kan zware gevolgen hebben voor de relatie van de persoon met parkinson en de financiële toestand van het gezin in kwestie.
Heb je een vraag?
Stuur ons een bericht of bel het secretariaat
op het nummer 0478 96 16 80.